Igwe ntu na-arụ ọrụ dị oke mkpa na mmepe nke ntu ntu.

Igwe na-eme ntuekerewo òkè dị mkpa na mmepe mmepụta ntu. Igwe ndị a agbanweela usoro ntu ntu, na-eme ka ọ dị ngwa ngwa, na-arụ ọrụ nke ọma, na ọnụ ahịa.

Tupu e mepụta igwe na-emepụta ntu, a na-ejikarị aka eme mbọ, usoro na-ewe oge ma na-arụsi ọrụ ike. Ndị na-akpụ akpụ ga-akpụ ntu n'otu n'otu, na-eji hama na anvil na-akpụzi ígwè ahụ ka ọ bụrụ ụdị a chọrọ. Usoro a abụghị naanị ngwa ngwa ma na-agwụ ike kamakwa ọ kpachiri ọnụ ọgụgụ ntu enwere ike imepụta.

Iwebata igwe na-eme ntu gbanwere ihe niile. Igwe ndị a meziri usoro ntu ntu, na-enye ohere ka e mepụta ntu ntu ka ukwuu n'ime obere oge. Nke a butere mmụba dị ukwuu na ntu, nke n'aka nke ya so mee ka ụlọ ọrụ dị iche iche na-eto eto dị ka ihe owuwu, ọrụ nkà na osisi.

Igwe ntu mbụ bụ nke Ezikiel Reed kwadoro na United States na 1795. Igwe a na-eji usoro dị mfe ịkpụ, ịkpụzi, na ịkpụ mbọ, na-ebelata nke ukwuu oge na mbọ a chọrọ iji mepụta ha. Mgbanwe ndị na-esote na ihe ọhụrụ na igwe na-eme ntu na-eme ka usoro ahụ dịkwuo mma, na-eduga n'ịdị mma na mmepụta.

Ihe mepụtara na nnabata zuru ebe niile nke igwe na-eme ntu nwekwara mmetụta dị ukwuu na akụ na ụba. Mmụba ntu ntu na ọnụ ala dị ala mere ka owuwu na nrụpụta ya dịkwuo ọnụ, na-eduga na mgbasawanye nke akụrụngwa na iwu ụlọ, àkwà mmiri, na ihe ndị ọzọ.

Taa, igwe na-emepụta ntu na-aga n'ihu na-arụ ọrụ dị mkpa n'ịmepụta mbọ. Igwe ndị a etolitela iji tinye teknụzụ dị elu, dị ka akpaaka na injinia nkenke, na-emekwuwanye ọsọ na ogo mmepụta ntu. N'ihi ya, mbọ dị ugbu a dị ngwa ngwa ma bụrụ akụkụ dị mkpa na ụlọ ọrụ dị iche iche gburugburu ụwa.

N'ikpeazụ, igwe na-emepụta ntu enyerela aka na mmepe mmepụta ntu. Igwe ndị a agbanweela usoro nrụpụta, na-eme ka mbọ dị mfe ịnweta, dị ọnụ ala, yana dị mkpa na ụlọ ọrụ dị iche iche.